Errenteriako Lekuona Fabrikan gabiltza 2021eko azaroaz geroztik kultura mediazio lanak burutzen.

Kultura mediazioa lana, hitz gutxitan, Errenteriako Lekuona Fabrika eta orokorrean, kultura alorretik sortzen diren ekitaldi, egitasmo edo sorkuntza lanak herriko eragile, elkarte eta herritarrei zabaldu eta hauekin loturak sortzean datza. Horrela guztion artean oinarrizko ekintza baten informazioa zabaltzeaz gain, hau aberasteko ekimenak sortzen ditugu, kultura alorrean jorratzen diren gaiek herrian oihartzun bat eduki dezaten.

Mediazio lan hau hainbat bidetan zabaltzen da. Alde batetik Lekuona fabrikako Legamia programa dago, Lekuonako Sorlekuan garatzen den arte bizien laguntza programa; Herritar laborategiak, herritarrek sortu eta garatzen dituzten proiektu publikoen programa; Herritar plaza (Liburutegi barruan espazio ezberdinak daude, plaza deiturikoak, bertan lantegi eta ekintza ezberdinak garatzen dira eta Kulturako sailak kudeatzen ditu zuzenean) eta liburutegia.

Ondorengo lerroetan Errenterian Kultura alorrean egin ditugun hainbat mediazio lan:

• Legamia programaren barruan egon den Horman Poster taldearekin ere hainbat ekintza burutu ditugu. Alde batetik Herri Arte Eskolako Antzerki Labearekin elkarlanean aritu ginen, Horman Poster taldeko hainbat partaidek antzerki eskolakoekin elkarlanean dinamika bat garatu zuen.
  Bestalde Horman Posterrekin batera ikastetxeekin lantegi bat garatu genuen bertan “Souvenir metodoa” deritzaiona garatu zutelarik. Beraien azken antzezlanarekin lotutako gaien lanketa bat egin zuten Koldo Mitxelena Institutuko DBH3ko dibertsifikazio taldearekin, zientzia fikzio eta espekulazioa, biosfera eta arkitektura edo antropozenoa/kapitalozenoa bezalako gaien inguruko hausnarketa bat aurkeztu zuten.
• Herritar plazetan beste hainbat mediazio lan ere egin ditugu, hautatik azkena LGTBI kontakizun erotikoen mikro irekia. Lekuonako Plaza Luzean egin genuen, Nerea Arriola izan zen ekintzaren aurkezlea. Bertan hainbat pertsona bildu ziren LGTBI kontakizun erotikoen narrazio publiko baten inguruan. Parte-hartze presentzialez gain Herri Arte Eskolako Hitzaren eremuko ikasleek ere parte-hartu zuten, ekintzarako beraiek sortu zituzten audio batzuekin.
• Kultura Podcasta herriko ikastetxeekin sortutako programa da; bertako kultur ekitaldi eta proposamenei buruz hitz egingo duena. Bertan 10-18 urte bitarteko eskola ezberdinetako gazte taldeek 3 hilero herrian kulturaren alorrean egiten diren egitasmo ezberdinak aztertzen dituzte, gero podcast bezala garatuz.

Uxue Arzelus eta Urtzi Ibarguen

Koldo ALMANDOZ, Aritz TRUEBA

Natasha

Farmazia Beltza, 2022

Nuevo Nueve, 2022

Euskal komiki batek ez gaitu Natashak bezain beste harritu Habekomiken garaitik. Agian ez da beharrezkoa ezer gehiago eranstea. Irakurtzen amaitu ostean, ordea, hainbat detaile etortzen dira burura. Eta ez nolanahiko detaileak, baina.

Frantsesez argitaratu komikietan ez da inoiz gidoilaria agertzen. Hau da: marrazkilaria eta koloremailearekin batera, eszenagilea agertzen da: “scenariste” ala “scenario”. Natasha irakurtzean primeran eta bikain ulertzen da ezberdintasuna. Izan ere, gidoigileak eszenatoki osoa diseinatu duela pentsatzen dugu. Ez soilik kontakizuna: testu ingurua, hizkuntza, pertsonaien ezaugarriak, narratiba bisuala, erregistroak… “gidoia” baino gehiago da hori.

Hori dela eta, orri askoren konposizioa zoragarria da, narrazioa maiz eszenatoki bihurtzen da. Hori ere bai.

Bestalde, pertsonaiak bikain daude ezaugarrituta; ez dira edukiontzi ala marrazki huts edo hutsalak. Koherentzia, izaera eta garapena, bizidunak dira. Berdin gertatzen da hizkuntzarekin, asko zaindua, utzia ematen duenean bereziki.

Jakina, horrela kontzeptualizatutako eszenatokia aurrera ateratzeko teknika handiko marrazkilaria behar da. Eta hemen, talentua, lana, konfiantza eta elkarlana uztartu duen bikotea batu da.

Horrela, komikiaren oinarri klasikoari eutsita, lan ezin modernoagoa sortu dute. Alegia: narratiba grafikoa da komikia, kontakizun bisuala. Zinemaren modukoa, baina paperean. Egitura ez datza idatzizko kontakizunean, hori beste osagai bat gehiago da, eszenan gertatzen dena segitzean baizik. Esan bezala, pertsonaia, hizkuntza, artea, perspektiba, truko grafikoak eta abarrek osatuta. Non eta “eta abar”rean istorioa bat dagoen. Istorioa modernoa da, garaikidea.

Naturalismoan ala errealismo berrian sartzea ez da erokeria. Hau ere ez da ohikoa gure sorkuntza grafikoan.

Ongi etorri XXI. mendera!

Jon BENITO ARANBARRI

Lagun minak

Farmazia Beltza, 2022

296 orrialde

isbn 978-84-123140-4-5

20€

15 zatik osatzen dute puzzlea. Ez larritu lehenaren izena “Hamar” izatea. Autorearengan 10 urteko tartea bizitzaren epe naturala da eta. Beraz, lehen hitzetik idazleak bere asmoen berri ematen digu. Zintzotasunez, bere / gure buruari egindako bi galdera aurkeztu ala bota digu: “Zer gertatu zitzaigun?”, “Zer ginen zauriaz lehen?”.

Erantzunak ezagutzeko ez da amaiera arte itxoin behar, nahiz eta han ere argi mintzo zaigun. Erantzunak ezagutzeko aski da irekiera eta itxiera poemen artean idazleak oparitzen dizkigun kontakizunak irakurtzea. Azken batean, amodioaren eta gorrotoaren, laguntasunaren eta minaren arteko eremuan bizi da / izan da idazlea; ez horregatik bakarrik bizi, toki eta garai zehatzean baizik. Lagunez inguratuta. Edo lagunez barneratua.

Izan ere, ainguratik askatu eta haizeak bultzatutako poemak dira lan honen egitura. Idazlearen ezin egonaren berri ematen digute, idazlearen auto baieztatzearen berri ematen digute. Horien euskarri gorpuzten dira narrazioak.

Bi galdera xinple horiek sortu burutazioak ezagutuko ditugu. Paisaia ezagunek gure arreta piztuko dute; ahaztutako izenak nahiz pertsonak eta pertsonaiak berpiztuko dira gure memorian; gertatu ez bazaizkigu gerta zitzaizkigukeen / litzaizkigukeen egoeratan autorearen burua ez ezik gurea ere ikusiko dugu nahastuta. Jakina, nahasi eta minduko gara, maitasunaren bila, askatasunaren bila, gorrotoaren bila. Eremu ezagunean murgilduko gara.

Ez nolanahi, baina. Bidaia horretarako idazle alimalezko batek lagunduko digu. Hamarnaka dabilen Jon Benitok. Bere unibertso pertsonal nahiz kolektiboa eskaintzen diguna, hizkuntza modernoa, modernizatua, berritua, fina, polisemikoa erabilita.

Autoreak zalantzati galderak plazaratu ditu; edo akaso zalantzak guk genituela pentsatu du. Anabasa horretan ziurtasun bat dago: autorea idazlea da, idazle ona. Izkutuan segitzea barkatzeraino ona, nahiz eta honetan denon aurrean biluzik geratu.

Alegia, gozatu duzu eta harrituko zara liburua irakurtzean. Amaitu ostean, bi urrats gehiago eman, eta galdera korapilatsuek erantzun erraza dutela konturatuko bazara ere. Pirloren pase bat bezala; edo agian, Zarautzen lurrera erori zaizun izotz bolak ematen dizun minaren tamainakoa.

Gordailua Gipuzkoako Foru Aldundiaren Ondare Bildumen Zentroa da. Bere helburu nagusia lurraldeko kultura-ondarea gordetzea, babestea eta ezagutaraztea da. Milaka ondare-gai etnografiko, artistiko eta arkeologiko gordetzen dira bertan, bere funtsei buruzko azterketak ere egiten direlarik. 2015. urteaz geroztik, Gipuzkoako Arkeologiaren eta Paleontologiaren biltegia ere bada. Lurralde honetan burutu diren indusketetan eta aurkikuntzetan atzeman diren pieza arkeologikoak eta paleontologikoak zaintzeko helburua ere badu. Gehiago ezagutzeko Gordailuko web orria kontsultatu daiteke.

Bertan, liburutegia ere badago. Baina gordetako materialek ez dute oraindik funtsa antolaturik osatzen. Alegia, liburuak gela egoki batean bilduta daude, baina ez daude deskribatuta, sailkatuta, zuzen apaletan kokatuta. Honela, Ereiten, helburu nagusi batekin dabil Gordailuan. Pixkanaka, liburu eta aldizkariak katalogatu eta eskuragarri jartzeko lanean alegia. Gordailuaren funtsa eta Aldundiaren bilduma nagusia uztartu nahi dira. Hau da, Gipuzkoako Aldundiaren bilduma nagusiaren parte bihurtu Gordailuarena; nahiz eta material hauen gordeleku eta kontsultaleku Gordailua izango den.

Material motari dagokionez, liburuak eta aldizkariak daude gehien bat. Hauekin batera, beste hainbat funts eta bilduma partikular ere aurkitu daitezke. Eskuhartzea egitean, material asko dagoenez, lehentasunak ezarri dira. Lehenik liburuekin hasi gara, zehazki zaharberritzearekin zerikusia dutenak. Gai hauetako materiala oso berezia da eta interesgarria da lehenik hau prest izatea. Gainera bertan asko erabiltzen duten materiala da. Honekin batera, beste hainbat gaietako liburuak ere prestatu dira, hala nola, museologia, etnografia, artea, historia edo arkeologiari buruzkoak.

Koldo Mitxelena Kulturuneko liburutegia Gipuzkoako Foru Aldundiaren liburutegiaren egoitza izanik, bertan ezarritako katalogazio moldea jarraitu da Gordailuko liburutegia katalogatzeko. Hau da, Sailkapen Hamartar Unibertsalaren (SHU) bidez antolatu da funtsa. Behin katalogazioa amaituta, liburuak fisikoki apaletan kokatu dira. Horretarako txaplata eta barra kodeak ezarri zaizkie eta dagokion tokian instalatu dira. Orain arte guztira 2350 liburu prestatu dira eta beste 1000 liburu inguru gelditzen dira katalogatzeko. Liburuekin amaitzean, lehen aipatutako gaiekin loturik dauden aldizkariak ere eskuragarri jarriko dira.

Prestaketa lan guztiarekin bukatzean materiala Koldo Mitxelena liburutegiko katalogoan egongo da ikusgarri. Bertan, funtsetan Gordailua aukeratu eta katalogoan koltsultarako prest egongo da.

Oraingoz lanean jarraituko dugu pixkanaka material guztia katalogatu eta laister prest eta erabilgarri izateko.

Edurne Arocena

**Gordailuko irudia bertako webgunekoa da

Eta zuk? zer jartzen duzu liburuen orri tartean?

Liburutegietako zerbitzuen artean gehien ezagutzen dena liburuen mailegua da. Prozedura sinplea da, denok dakigu: erabiltzaileak liburu bat nahi du, eta maileguan eramaten du, erraza.

Baina, zer gertatzen da gero? Noizbait pentsatu al duzue zer gertatzen den erabiltzaileak liburu horrekin ateratzen den unetik liburutegira bueltatzen duen arte? Egia esan batek daki.

Baina liburua itzultzen dutenean! Hor bai, barruan topatzen dugunak horri buruzko informazioa ematen digu!. Eta zer da hor egoten dena? Ahaztutako orrimarkatzaileak!

Guk topatu ditugunekin sei “sailkapen” egin ditugu:

1. Egindako markatzaileak:
Funtzio horretarako enpresek, erakundeek, liburutegiek… inprimitutakoak. Hauen bidez Alcoy, Arrasate, Zaldibar, Bilbo, Aguilar de Campoo, Egipto, Bartzelona, Getaria, Amsterdam, Argentinako Cordoba, Andorra, Londres, Cadiz (Los verdes alderdi politikoak egindakoa!), New York, Hernani eta Donostiako Prebentzio Zentro Penitentziarioa ezagutu ditugu besteak beste.
Baina badakigu ere 1991ko Donostian Ikarazko zinea izan zela, Aitana 2017an Paris-en Klimt-en erakusketa batean egon zela. Gin tonic errezeta bat ere badugu Room liburua irakurtzeko bereziki prestatuta, ezkontza baten oroigarria eta Margarita pastela Yuzu birrindurarekin egiteko errezeta

2. Sorkuntza prozesu baten emaitza direnak:
Eskolenak, tailerrenak…

3. Bidaia txartelak:
2020an Bilboko aireportuan eta Leondik Donostirako trenean, eta 2016an Tokyoko metroan egon gara.

4. Erlijio alorrekoak:
Ama birjinak, jainkoak, hildakoen oroigarriak

5. Bestelakoak:
Nahita aukeratutakoak edo eskura besterik ez.
Hiru egutegi, lehengoa, 1974koa Arrasateko Talleres Mondragoneses de Precision (beste aldetik neurgailua duena), bigarrena 1977ko Aministia eta ikurriña duena, bestea 2013koa Inposaketarik ez, ez Hezkuntzan, ez inon dioena. 2018ko Fifa world cup Errusia kromo bat etabonboien kutxa bat ere baditugu. Gijongo Juan Barjola eta Madrilgo Thyssen Bornemisza Museoetako sarrerak iritsi zaizkigu ere.
Hainbat eskutitz edota postal: neederlanderaz, portugesez, ingelesez, gaztelaniaz eta frantsesez Lekaroztik, Mexikotik, Paristik eta Birminghamdetik! Hondarribitik batek “Maite zaituztet” dio!
2018ko Jaizubiako jaietako rifa. Eta haragi gisatua txokolatearekin prestatzeko errezeta goxoa.

6. Liburutegiari utzitako mezuak:
Batek “barkatu berandu itzultzea!, besteak “bitan irakurri dut!, hurrengoak “gogoratu jendeari ez dela azpimarratu behar!” Bihotzak eta maitasun handia ere jasotzen ditugu. Eta erabiltzaile batek tabernetako serbiletetan espreski egindako marrazki zoragarriak.

Eta zuk? Zer erabiltzen duzu?

Nondik gatoz? Nora goaz? Zenbatetan egin diogu galdera hori gure buruari! Eta ez bakarrik munduan utziko dugun itzalaren inguruan, baita goizeko zazpitan autoa martxan jarri eta “gaur ze egun da?” galderari erantzuten saiatzen garenean ere. “Asteartea da, Villabonara noa!” edo “osteguna da, Segurara joan beharra dut”, Arantza, Aduna, Zarautz, Igantzi, Baztan,… Asko direla lagun ditugun udal artxiboak eta beok ere egiten dute hausnarketa hori. Batzuek handira, beste batzuek txikira, baina denek dute buruan zer egin bere artxiboarekin.

Kontua da, dagoeneko ez dela nahikoa artxiboa antolatua eta deskribatua izatea. Hori, ezinbestekoa da, bai. Abiapuntu bat da: gaur egun paperean duten dokumentazio guztia ahalik eta azkarren artxiboan gorde eta kontrolatua izan nahi dute udalek. Zeren, udalen kudeaketan aldaketak datoz, aldaketa handiak. Ordurako, papera bulegoetatik desagertu behar da.

Baina, nora joateko? Dageneko oso barneratua dugu erantzuna: administrazio elektronikora. Eta hala da, baina kasu honetan “nora” galderaren erantzuna hain argi izanda, garrantzitsuago da “nola” galderari erantzutea. Bidea oso luzea da. Lan itzela dauka gainera. Abiapuntua bakarra da: udalak ongi ezagutu behar du bere burua, udal lankideak, espedienteak, serieak dokumentuak, prozedurak, baliabideak…

Alperriko lana da administrazio elektronikora iritsi behar garela eta edozein modura aplikazio huts ezezagun batean lanean hasi nahi izatea. Aldez aurretik goiko paragrafoan zehaztutakoak eta gehiago egiten ez badira, udalak aurreikusi daitezkeen akatsak egingo ditu: ez dira baliozko dokumentuak sortuko, ez dira prozedura zuzenak garatuko (pausuak galduko dira), hauetako asko bikoiztuak sortuko dira bulego batean  baino gehiago, ez dira deskribapen bateratuak gauzatuko, ez dira benetako espedienteak egingo, eta abar.

Baina dena ez da iluna. Gero eta udal gehiago dira “nola” galderari erantzuteko beharra ulertu eta laguntza eske hurbildu zaizkigunak. Dagoeneko ez dira “bakarrik” paperezko dokumentuez arduratzen. Administrazio elektronikoan lana fundamentuz bete ahal izateko jarraitu beharreko prozesuak garatzeaz baizik.

**Argazkia: Arabako artxiboan dagoen kartelarena da

Liburu eta material ezberdinen erabilera publikoaz haratago, herri liburutegiak erabiltzaile ezberdinen topagunerako, ezagutzak elkar-trukatzeko, elkarren arteko sorkuntzarako edota jendarte eredu hobe eta juxtuago bat ernaltzen joateko espazio gisa ulertzen dituzten ikuspuntuak gero eta gehiago finkatzen ari dira egun. Gero eta jakinagoa da liburutegiak liburuz beteriko eta isiltasunean ikasteko espazio itxiak izatetik urrun, denontzako kultur espazio biziak ditugula.

Bada, ikuspuntu honen bueltan, nazioarteko data garrantzitsu batzuk probestu eta ekimen txiki eta sinbolikoak egin izan ditugu Getariako Liburutegian pasa berri dugun 2021 urtean zehar. Datek jorratutako gaiekin liburutegian dugun materiala ikustarazteaz gain, kontzientziak astindu eta piztuta mantentzeko asmoz, batetik. Liburutegiek jendarteetan duten funtzio bizi eta ezinbestekoa azpimarratu nahian, bestetik. Aurtengoarekin hasi aurretik, hementxe eta oraintxe egingo dugu errepaso txiki bat.

Ospatutako lehendabizikoa martxoko Emakumeen Nazioarteko Eguna izan zen eta honen harira “Itsaso Morea” deitu genuena ipini genuen. Liburutegiko sarreran itsas sare handi bat zintzilikatu eta ahalik eta aldarrikapen eta literatur gomendio feminista gehien arrantzatzeko asmoa izan genuen. Ondoren, udaberriaren etorrerarekin  Liburuaren Eguna etorri zen, Sant Jordi,  apirilak 23a. Honekin bat egiteko eta Sant Jordik larrosa eta liburuekin duen tradizioa kontuan ere izanik, liburutegia denon artean mezudun loreekin betetzeko deialdia egin genuen. Oraindik hor daude guztion ale kuttunen, literatur gomendioen eta irakurtzeari buruzko abenturari buruzko mezutxoekin liburutegiari bizia ematen. Mundu osoko liburutegien jardun kultural eta komunitario anitza omentzeko eguna ere ospatu nahi izan genuen,  Liburutegien Nazioarteko Eguna. Urrian izan zen eta itsasoko ekosistemei buruzko denontzako jolas saio batekin ospatu genuen. Azaroan, Emakumeenganako Indarkeriaren Kontrako Nazioarteko Egunaren txanda izan zen eta Itziar Prats eta Isabel Gallardoren proiektuarekin bat egin nahi izan genuen. Honetarako, liburutegia indarkeria matxistaren kontrako tximeleta more aldarrikatzaile berezi batzuez betetzeko deialdia egin genuen. Baita lortu ere, parte hartutako guztiei esker. Eta hauxe izan genuen urteko azken ekimen txikitxo eta jabekuntzakoa.

Aurten, goian aipatuko ikuspuntuari berriro heldu eta beraz, Getariako herri liburutegia komunitatearen topagune eta elkarrekin ikasteko gune izan dadin nahiko dugu berriro ere.  Hainbat gauza nagusitan jarri nahiko dugu fokua. Batetik, komunitatearekin loturak sendotzean. Bestetik, belaunaldi eta kultur izaera ezberdinen artekoen ezagutzak trukatzeko eremu bat izatean. Azkenik, Getaria berarekin eta mundubirarekin lotuta dauden (eta liburutegian gai ardatz gisa ditugun) ezaugarri edo gai batzuetan: hala nola, itsas munduan, bidaietan, abenturetan eta migrazio eta kultur aniztasunean.“Korapiloa”-ren figura eta metafora baliatuta (komunitatearekiko lotura sendotzeko jarduna islatu nahiko duena) eta Getariako herritarrekin, elementu nagusi hauek guztiak uztartu eta landu nahiko dituzten ekintza eta jardunak burutzea izango dugu asmo.

Honela, hauexek topatu ahal izango ditugu aurten liburutegirako denontzat proposatutakoen artean: “korapiloaren” bueltan  aritu eta Getariako itsas nortasunarekin lotuta egongo diren ekintza interesgarri eta aberasgarri batzuk, Getarian dagoen kultur aniztasuna ezagutzeko aukera emango diguten ipuin eta istorio kontaldi komunitarioak, migrazio eta itsas bidaiei buruzko abenturak ezagutzeko aukera emango diguten ekintzak eta itsas gaiekin lotutako beste hainbat jolas eta saio. Lehen hitzordua  martxoan bertan izango dugu, hain justu ere. Itsas munduko gaiak lantzeko asmoaren barruan, Koldo Almandoz kazetari eta zinemagilea etorriko da berak argitaratutako “Igeri edo ito” itsas eleberri bitxi eta infinitu bezain interesgarriarekin denontzat eta denokin tailer bat egitera. Martxoak 16an izango da hau  arratsaldeko 17.30etan. Beraz, zuen zain izango gara beste behin.

Bidaia honetan abiatzeko prest?

Ereiten osatzen dugunok Urte Berri On opa dizuegu.

Komunitatea sortu eta zaindu!

(portreta kolektiboa Judas Arrietarena da)

Komikigunearen eskutik dator aurten ere komikigintza ardatz hartuta antolatu den topaketa berria. Zergatik da motibagarria komikia editatzea? zerk bultzatzen ditu aditu eta editoreak argitaratzen jarraitzera? Argitaletxe hasi berriak zein esperientziadunak, gidoigile zein marrazkilari, autoekoizpenak eta beste… denetarik aterako da mahai gainera abenduaren 14 eta 16an Koldo Mitxelenako Aretoan.

Abenduaren 14an Harriet argitaletxeko Gregorio Muro komikigile zein editorea eta Astiberri argitaletxeko bazkidea den Laureano Domínguez editorea izango dira protagonista. Eta abenduaren 16an berriz, Kodai manga argitaletxeko Aitor Sobera, Belleza Infinitaren gidari den Garikoitz Fraga eta Tupust Kolektiboko partaide Paula Estévez izango dira gure artean. Solasaldien aurkezle eta gidaritza lana Inés Garcíak burutuko du, Tobacco Days liburu-dendako arduraduna da Inés.

Saio hauetan honako gaiak izango ditugu ardatz: zergatik hautatu komikia ogibide gisa, zer motibazio du komikiak, zergatik autoekoitzi edo zergatik aukeratu argitaletxe bat, zer tramite dauzka eskubideak erosteak, itzulpengintza edo inprimitzearen ibilbidea eta irakurleengana iristea.

Bi solasaldiak Koldo Mitxelena Liburutegiko Aretoan burutuko dira eta streaming bidez ere jarraitzeko aukera izango da.

Abenduak 14, 19:00tan

HIzlariak: Astiberriko Laureano Domínguez eta Harriet argitaletxeko Gregorio Muro

Moderatzailea: Inés García

Abenduak 16, 19:00tan

HIzlariak: Belleza Infinitako Garikoitz Fraga, Kodai argitaletxeko Aitor Sobera eta Tupust kolektiboko Paula Estévez

Moderatzailea: Inés García

Gutuna 1743ko urrian idatzitako eskutitz pribatu bat da. Oiartzungo zirujaua zenak, Auger Greciet (Oier Gerezieta) hazpandarrak, herriko bikarioari, Jose Fagoagari, Fontainebleutik (Frantzia) bidalia.

Hezkuntza jasotako pertsonak dira dira bai bidaltzailea eta bai hartzailea. Gutunean Gerezietak “mesedea” eskatzen dio bikarioari, “Oiartzungo bailaratik kanpo joateko udalbatzak aurretik emana zion baimena luzatzeko kudeaketa” egin zezan. Garaiko harreman sozialetan tratamenduak zuen garrantziaren lekukotasuna ere bada gutun hau: begirunez eta mintzaira jasoan idatzia dago eta etengabeak dira laudorioak, goraipamenak, esaldi jantziak…

Auger Greciet (edo Oier Gerezieta) 1742ko otsailean kontratatu zuen Oiartzungo udalbatzak herriko zirujau izateko. Bere egitekoak odolusteak egitea, bisitaldiak burutzea eta ospitaleko txiroak artatzea ziren, besteak beste. Gerezietak jardun hori burutzeko ezagutza bermatzen zuten tituluak aurkeztu, azterketa gainditu eta Frantziako titulazioa baliozkotu behar izan zituen.

Prozesu horiek egiteko, baimenak eskatu behar izan zizkion udalbatzarrari; horien artean, 1743ko abuztuan hiru hilabetez kanpora joatekoa. Baimen horren luzamendua eskatzeko bidali zuen orain topatu den gutuna.

Momentuz, ez dakigu Fagoagak erantzun zuenik eta, egin bazuen, zein hizkuntzatan erantzun zuen (nahiz eta badakigun baimena luzatu ziotela Gerezietari), ez delako topatu dokumentu hori.

Hauxe da gutunaren edukia (gaurko grafiara egokituta):

“Jauna

Justuki nindake akusatua indiferen batentzat zure partez, zuk niri hainbertzetan ezagutzera emanez geroz zure amodioa nik merezitu gabe, ez banauzu berritzen nire oroitzea zureganat. Hartzen dut, bada, ausartzia zuri eskribitzeko lerro hauek, eta informatzeko hauen medioz zure osasunaren estaduaz eta zure familiarenaz, zoinen komendamenduan aurkitzen bainaiz.

Ezin kunplitu nuen nire obligazionearekin zureganat, ez nire adiskideenganat, borondatearen konforme eta nire obligazioneak galdegiten zuen bezala, Oiartzundik partitzean. Egia errateko ez nuen uste honat beharko nintzela eta ausentzia hain luzearentzat partitzen nintzela. Otoitzen zaitut, bada, Jauna, barkatzeaz nire falta ordukoa.

Grazia bera galdegiten dut nire bertze adiskide guztiez, suplikatzen zaitudalarik, junto beste guztiekila, kontinuatzeaz nireganat zure amodioa, eta obligatzeaz instante urgente honetan, zoinetan aurkitzen bainaiz zure behar handian, obtenitzeko grazia gobernuko jaunenganik, permisionea orain zonbait denborarentzat nire egitekoak galdegiten duten bezala, esperantza osoarekin nago obtenitukoren derautazula grazia hori, segurtatzen derautzudalarik korrespondentzia justu batez zureganat eta herriko jaunenganat. Nire ausentzia hain luzea da okasionatua, korte guztia kanpoan aurkitzeaz, baina esperantza osoarekin aurkitzen naiz erreuseaz nire egitekoan denbora laburrean eta, Jaungoikoarekin baitan, nire adiskide guztien ikusteaz eta infernu bizi honetatik galitiaz begibi[…]taraino, zeren naizen hasia fazoin guztiez.

Finitzen dut, Jauna, galdegiten dauzudalarik zure amodioaren kontinuazionea Orobat egiten dut gobernuko jaun guztiei eta bertze nire adiskidide guztiei, ahantzi gabe mediku jauna.

Barkatu nire ausardia, segurtatzen zaitudalarik nitzala, eta izanen, bizi naizeno, amodio eta humilitate osoarekin, afekzione eta errespetu osoarekin.

 Zure zerbitzari fidela,

Auger Greciet

Fontebleaun, octobre, 21, 1743. Parisetic 14 lekobidetan urrunago.”

**Artikulua osorik Oiartzungo Udaleko Komunikazio Arduraduna den Goiatz Labandibarrena da eta hemen irakur daiteke

Emakumeenganako indarkeriaren kontrako nazioarteko egunaren harira, tximeleta more eraldatzaileak ekarri nahi izan ditugu Hondarribiako eta Getariako Udal Liburutegietara.

Tximeleta hauek sortzeko proiektua Itziar Prats eta Isabel Gallardok hasi zuten 2018an. Urte horretan indarkeria matxistak Itziar Prats eta bere bi alaben bizitzak guztiz zeharkatu eta suntsitu zituen. Suntsipen hartatik hasiera berri bat sortu nahi izan zuten aipatutako bi emakumeek: jendarte errespetuzko eta berdinzaleago baten eraikuntzan beraien aletxoa utzi nahian, denontzako proiektu eraldatzaiIe feminista bat abiaraztea erabaki zuten. Honetarako, “Mariposas” ezizenez ezagunak diren Mirabal ahizpen erailketa matxista hartu zuten abiapuntutzat (erailketa hau genero indarkeriaren lehenengo kasua bezala jasoa izan  1960an eta hauxe dago hain justu ere, azaroak 25aren egun aldarrikatzaile honen jatorrian).

Bi ahizpa hauen ezizenaz baliatuta eta tximeleta baten hegaldiak munduko toki ezberdinetan eragin dezakeen indar eraldatzailearen teoria abiapuntutzat hartuta, jendarte hobeago baten eraikuntza sinbolizatzen eta aldarrikatzen duten tximeleta moreak sortzen hasi ziren Itziar eta Isabel. Ordutik hona, pertsona eta eragile mordo bat atxikitu zaizkie tximeleta eraldatzaile hauen sorkuntzara, gero eta handiagoa bihurtu da mugimendua. Getariako eta Hondarribiako Udal Liburutegietan ere ekimenarekin bat egin nahi izan dugu eta horregatik, tximeleta more eraldatzaileak sortzera gonbidatu nahi zaituztegu azaro honetan zehar. Nahi duzuen material edo gisakoak  izan daitezke eta jendarte hobeago baten eraikuntzan lagundu dezakeela iruditzen zaizun hitz, esaldi, aldarri edo marrazkia ipini diezaiokezue. Hauek guztiak bi liburutegiak azaroaren 25aren kontestura atontzeko erabiliko ditugu.

Tximeleta hauen bidez denontzat hobeagoa izango den jendarte horren bidean gure hondar ale sinbolikoa ipiniko dugu… Beraz, Hondarribian ala Getarian, animatu zurea sortzera eta ekarriguzu! Edo etorri liburutegietara hauexek sortzera… Zuen zain.

Liburutegi eguna nazioarte mailakoa da eta urriak 24ean ospatzen da 1997tik. Egun honen oinarrian Sarajevoko Liburutegiaren efemeridea dago (izan ere, urriak 24 batean, 1992koan, guztiz suntsitua izan zen Balkanetako gatazka eta gerretan) eta Sarajevokoa bera eta munduko beste liburutegi mota guztiak omentzeko hasi zen ospatzen. Liburutegi guztiei merezitako aitortza egiten die, bakoitzak munduko bere  txokotik ezagutza eta kultura jendarte guztiaren eskura ipintzeko gauzatzen duten jardun anitzagatik.  Aurtengo lema “Liburutegiak: irakurtzea, ikastea, deskubritzea” da eta liburutegiek euskarri eta ekintza ezberdinen bidez, kultura, mundu ikuskera eta ezagutza anitzak zabaltzeko gauzatzen duten ezinbesteko paper hori aldarrikatu eta aitortu nahi du.

Liburutegien Nazioarteko eguna  Getariako herri liburutegiaren eguna ere bada, noski. Hemen ere bagara eta ahal dugun heinean izan nahi dugu, ezagutza eta mundu ikuskera anitzak euskarri ezberdinen bidez jendarte guztiaren eskuragarri ipini nahi dituen topaleku libre, anitz eta ireki bat. Horregatik guztiagatik, egun berezi hau ospatu egin nahi dugu hemen ere bai.

Getariako liburutegiak hain justu, itsasoa du gai ardatzetako bat. Beraz, Liburutegien Eguna itsasoko animali eta ekosistemak batez ere landuz ospatzea pentsatu dugu. Eta hauxe hain justu ere, jolasaren euskarria erabiliz egitea. Itsasoa lantzeko balio duen material bibliografiko ezberdina erakusgai eta erdigunean jarriko dugu ere bai eta ordenagailua egun batez behintzat ahal den heinean aisialdirako ez-erabilgarri ipintzea ere pentsatu dugu. Mahai jolasak erdigunean kokatzeko eta pantailekiko adikzioa pixka batean arintzeko.

Beraz, hauxe da Liburutegien Egunarekin bat egiteko Getariako Udal Liburutegian egingo duguna:

• ‘LUMINESZENTEAK. Emakumeen aurkako indarkeria ikusezinak, eta erresilientzia historia zenbait’ liburu eta erakusketa homonimoak diskurtso nagusietan oihartzunik eta lekurik ez duten emakumeen testigantzak nahiz argazkiak biltzen ditu.

• Igone Mariezkurrena Fernandez kazetariak eta Irantzu Pastor Ordoki argazkilariak maiz erregistrorik, neurketarik eta izenik ere ez duten bortxetan ipini dute arreta.

• Liburua 2018 eta 2021 bitarte Palestinan, Indian, Lakota Nazioan eta Euskal Herrian elkarrizketatutako 63 emakumeren bizitza-historiek eta erretratuek osatzen dute; Farmazia Beltza argitaletxearen eskutik ikusi du argia.

• Erakusketak izen bereko liburua du oinarri, testu- zein irudi-narrazioa uztartzen ditu, eta Kultura Communication y Desarrollo GGKEk antolatzen duen Bilboko Film Sozialak Zinema Ikusezinaren Nazioarteko Jaialdiaren 13. edizioarekin batera aurkeztuko dute. Erakusketak Bilbon bertan egingo du aurreneko geldialdia: urriaren 9tik 26ra bitarte, Zabalguneko Eraikinean.

• Aurkezpen prentsaurrekorako deialdia:
  EGUNA: 2021eko urriaren 13a
  LEKUA: Bilboko Zabalguneko Eraikineko areto nagusia
  ORDUA: 11:30ean

Abuztuak 30eko astelehen hartan itzuli ginen udako oporretatik Getariako Udal Liburutegira. Jakingo duzuen bezala, abuztuan itxita egon zen eta uztailean goizeko ordutegiarekin jardun genuen. Nahiko lasaiak izan zirenez, haur eta gazte literaturako liburuak berrantolatzeko probestu nahi izan genituen egun haiek. Etortzear zegoen ikasturte berria txukun hasi ahal izateko, besteak beste.

Lehen, egilearen arabera antolatuta eta ordenatuta zeuden liburu hauek. Txukunagoa ikusi eta suertatuko zelakoan, bildumaren arabera antolatu nahi izan genituen eta horri ekin genion ekaina bukaera aldera. Liburutegiko ohiko haur erabiltzaile batzuen laguntza tarteko,  8-12 urte arteko haur-liburuen (kolore berdearekin ezaugarritu ditugunak) eta 12 urtetik aurrerako gazte liburuen (kolore horidunak) apalategiak guztiz hustu eta denontzako errazagoa eta erosoagoa suertatuko delakoan gauden antolamendu berri batekin bete ditugu berriro. Liburu bakoitza dagokion bere bildumako beste liburuekin multzokatzen aritu ginen eta bildumarik gabekoak beste guztietatik bereizten. Bakoitzari zegokion aldaketa digital eta fisikoa egin ostean, apaletara eraman genituen guztiak berriz. Kasu honetan jadanik, bildumaka antolatuta. Apalak bizitza berri bat hartu du eta esango genuke harrera ona izaten ari dela erabiltzaileen aldetik. Laguntzaile benetan finak eduki genituen prozesu honetan eta hemendik gure eskerrak bidaltzeko probestu nahi dugu.

Apalategiaren antolaketa berri honetan hurrenkera honetan kokatu ditugu liburuak: lehen lehenik, haur literaturako klasikoak kokatu ditugu. Ondoren, bildumarik gabeko aleak, (gometx marroi batekin bereizi ditugunak). Azkenik, beste liburu guztiak bildumaka eta alfabetikoki ordenatuta. Honela, bilduma bereko liburuak nahi izanez gero, denontzat aurkitzeko errazagoa izango dela espero dugu. Kuxkuxeatzera animatzen bazarete, hemen izango gara, beti bezala, zuen zain. Prozesu berbera egiten gabiltza orain 5-8 urte arteko haur liburuekin, kolore gorriarekin ezaugarrituta daudenak. Horregatik sumatuko zenituzten agian liburu hauek apur bat aldrebesatuta.

Ikasturtea ondo hasteko asmoarekin ere, erosketatxo bat egin dugu irailean. Itsasoa, mundubira, erabiltzaileen eskaerak, euskarazko literatur berritasun batzuk, Getariako “Katukale” irakurle taldean landuko dituzten eleberriak eta beste proposamen apur batzuk adin eta gustu ezberdinetarako. Etorri hauxe kuxkuxeatzera ere bai eta zure gustokoa aukeratzera.

Gainera ikasturte berriak bere sorpresak ere ekarriko ditu. Beraz… adi egon.

Honen bidez gure arloan lanean diharduten Gipuzkoako enpresaburuen elkartea aurkezten dizuegu: GALDE, hain zuzen ere.

Lanaren nolakotasuna sustatzea dugu Elkartearen lehenengoetako helburutzat, nolakotasun hori, arrazoi desberdinengatik, gero eta gehiago lausotzen ari baita, degradazio kontzeptuala zein laboralaren ondorioz. Egoera honek lan baldintzen okertzea, intrusismoa, deslokalizazioa, profesionaltasun eskasa… sortu ditu. Enpresaburuen Elkartean profesionaltasuna sendotzearen eta lan baldintzak hobetzearen alde lan egingo dugu gure lurraldean.

Elkartea abiatu berria bada ere, herrialdeko gainontzeko enpresentzat irekia da. Hortaz, hau bide luze baten lehen urratsa baino ez izatea espero dugu.

Domeinu publikoko irudiaren jatorria

Aste honetan amaitu da Luis Gascaren ibilia. Beti Komikiguneari lotuta gogoratuko dugun pertsona da honakoa. Komikigunean lanean hasi ginenean ezagutu genuen, berea baitzen Aldundiak eskuratu zuen lehen komiki funtsa eta Komikigunea sortzeko ideia ere ordutik izan baitu bueltaka Gipuzkoako Foru Aldundiak.

1933an sortu zen Luis Gasca Donostian eta gaztetatik izan zuen komikiarekiko zaletasuna, baita berak hainbestetan aipatzen zuen kultura popularrarekiko  hartu-emana ere. Alegia, ipuinak, ilustraziodun liburuak, izan fikziozkoak zein erreferentziazkoak… horrelakoak biltzen hasi zen kontzientzia hartu orduko. Gainera, bere ibilbidean zehar hainbat argitaletxetan lan egin du, baita baten bat sortu eta kudeatu ere, esaterako Buru Lan edo Pala. Komiki argitaratzaile handien ondoan egon da beti, esaterako Planeta argitaletxearekin harreman estua zuen, eta horren lekuko da Pere Olivé, argitaletxe handiaren zuzendari artistikoa, bere funtsa ere Komikigunean lagatzea erabaki zuena, dagoeneko Luisek ere bere funtsa hemen zuelako.

Eta ezin aipatu gabe utzi zinema eta Luisen arteko harremana ere. Zinemaldiko zuzendari kargua betetzeraino, aktore zein zinemagileekin hainbat hartu-eman izandakoa, hainbat biografiaren sustatzaile gisa aritua eta kritikari gisa egindako hainbat lan ere burutu dituena.

Gaur egun Komikigunean dauden funtsen artean berea da handiena, bai bolumenean eta baita aniztasunean ere. Dena den, geroztik euskarazko eta bertako beste hainbat funtsekin batera (Iñaki Larrimbe, Guereñu, Fanxinoteka e.a.) penintsulan dagoen zentro espezializatuenetarikoa da egun komikiaren esparruan Komikigunea.

Luis Gasca egile gisa duten argitalpenak

Luis Gascaren biografia bat

Luis Gasca, in memorian

*Irudiaren jatorria: Ricardo Iriarteren argazkia (Lizentzia CC by SA 3.0)

XVIII. mendeko garbilekua, XVI. mendeko Piedadegainako baseliza, San Juan Xar ingurua, herrian barna sakabanatutako hainbat gisulabe,… Herriko ondarea dira, kultura, iragana, artearen eta ohituren eredu… Gaur egun ordea beren jatorrizko funtzioa galdu dute, edo lausotua dago. Dagoeneko ez dira guztiz beharrezkoak. Baina ezin dira inolaz ere erortzen utzi. Honengatik, Udalak planen bidez babestu eta zaharberritzeko proiektuak gauzatu ditu.

Orain arte, ez dira talde horretan dokumentuak sartu. Udalak, bere eguneroko jardunean mendeetan zehar sortu dituen espediente eta dokumentuak. Gorde dira eta babestuak egon dira, baina lanerako tresna izaten jarraitzen dutenez ez zaie bestelako baliorik eman. Urteak dira ordea, udal langileek egoera horretan hutsune bat somatzen dutela. Batetik praktikoa, edozeinek jakin behar du Igantziko Udal Artxiboa hemen dagoela eta kontsultatu dezakeela. Bestetik, erromantikoagoa, etorkizunera begira, zer utziko diegu herritar eta udal langileei?

Eta hala da. Udalak sortu duen eta sortzen duen dokumentazioa legearen ikuspegitik ondarea da. Eta gainontzeko ondareari ematen zaion trataera bera eman behar zaio. Igantziko artxiboan gordetzen diren azken bost mendeetako dokumentu guztiak herriko ondare dira, kultura, iragana, artearen eta ohituren eredu… Han gordetzen diren edukiek oraindik funtzio bat edo gehiago dute (informazioa, legezkoa, ikerketarako, administratiboa…).

Hausnarketa hau izan da hain zuzen azken bi urteetan udala egiten ari den lanaren jatorria. Lan honi esker udalak 2019 urtera arte sortutako edukiak artxiboan gordeak dauzka, ordenatuak eta deskribatuak, aplikazio baten bidez aurkitzeko prest. Duela 500 urtetik honako espediente eta dokumentuak babesteko eta suntsiketa eragozteko, kontserbazio arauak jarraituz egokitu ditu espediente guztiak.

Baina gainera, beste pausu garrantzitsu bat ere eman du. Artxiboaren kokapena aldatu du. Gela egokiago batera lekualdatuko ditu oraingoz ia 700 kutxa hartzen dituen funtsa. Teilatupean bereizketa bat egin eta guztiz modernizatu du artxiboa jasoko duen txokoa. Honetarako, armairu konpaktuak ere erosi ditu. Lekua probesteaz gain, dokumentuak giltzapetuta egongo dira teilatupean.

Azken urteetan udalak hartutako ardurari esker, esan daiteke Igantziko ondarea primeran babestuta dagoela!

Komikigunean Ereitenen eskutik burutzen ditugun katalogazio eta funtsen kudeaketa lanez gain, komikigileei bereziki, baina edozein marrazkilariri zuzendutako formakuntza saioak ere antolatzen ditugu. Aurten, pertsonaiak nola animatu eta nola erabili erakutsiko digu Unai Gerra animazioan adituak. Hauxe da ikastaroari buruzko informazio zehatza:

Unai Guerrak 20 urte baino gehiago daramatza grafismoan eta animazioan profesionalki lanean. Hainbat zinema eta telebista ekoiztetxe zein telebista kateetan lan egin du. Orange, Ritz, Cinfa, Sony, Heineken… bezelako bezeroentzako kanpaina handiak egin izan ditu. Animaziozko film laburrak zuzendu ditu eta telesail eta luzemetraietarako kreditu eta efektu bisual ugari diseinatu ere bai.

Tailer honetan Adobe After Effectsen oinarrizko erabilera aztertuko dugu, gure marrazkiei mugimendua emateko eta animazioak esportatzen ikasteko, eta ostera, bakoitzaren sare sozialetan erabili ahal izateko.

Ez da beharrezkoa programari buruzko aurretiko ezagutzarik izatea, baina tailerrean parte hartu aurretik, programa instalatuta izatea gomendagarria da. Era berean, kominigarria da zuen ordenagailu eramangarriak ekartzea erabiltzen duzuen marrazketa-programa eskura izateko (Clip Art Studio, Photoshop, Illustrator, Krita…).

Ikastaroa: Pertsonaien animazio tailerra Adobe After Effects-ekin

Antolakuntza: Komikigunea

Tokia: Koldo Mitxelenako Aretoa eta zuzenean Youtube kanaletik

Data: Maiatzak 26 eta 27

Ordutegia: 10:00-13:00

Hizkuntza: elebitan

Izen-ematea: komikigunea@gipuzkoa.eus edo 943249690

Irakaslea: Unai Guerra

Edukia:
– After Effects-en interfazea
– Animazioak egiteko oinarrizko tresnak
– Marrazketa-programan elementuen prestaketa
– Inportazioa eta geruzen erabilera After Effects-en
– Hierarkiak eta materialaren antolaketa
– Pertsonaien animazioari buruzko oinarrizko kontzeptuak
– Pertsonaien animazioa
– Timing eta loopak
– Animazioaren esportazioa

Denok dakigu liburutegietan dagoen fondo mota adina erabiltzaile daudela. Erabiltzaileek zer topatzen duten liburutegietan ez da gehienetan erraza azaltzen edota ikusten. Baina Hondarribiko liburutegian saiatuko gara. Eta helburu horrekin Liburutegia sormen iturri programa aurkeztu nahi dizuegu.

Gehienoi gertatu zaigu noizbait zeozer ikusi, entzun, usaindu eta pelikula edota libururen batekin oroitzapen bat etortzea burura. Nori ez zaio gertatu tomate orlegi frijituak, katxiporreta, ziri magikoak… entzun, eta pelikula edota liburua burura etortzea. Hori erraz ikusten da, baina beste hainbatetan konturatu gabeko zenbat gauzek izan ote dute eragina gure egunerokoan!

Izandako eragin guztiak ezinezkoa da azaltzea, noski, baina liburutegian adibide batzuk eskuragarri jarri nahi izan ditugu. Gure erabiltzaileak diren hainbat sortzailerekin harremanetan jarri gara. Eskatu diegu beraien lanen bat liburutegian jartzeko, eta gure funtsean dauden materialetatik (aldizkariak, liburuak, cdak, dvdak…) aukeraketa bat egin behar izan dute beraien obran eragina izan dutena horiek elkarren ondoan jartzeko. Hori ondo ulertzeko bakoitzaren azalpena bideo laburretan jaso dugu, horiek QR bidez eskuragarri ere jarriz. Honako hau Urtzi Ibarguenena da.

Erakusketatxoan topatuko ditugun artistak:

• Judas Arrieta
• Telmo Basterretxea
• Maite Caballero
• Sandra Cuesta
• Rosa Gomez
• Urtzi Ibarguen
• Ainara Oskoz
• Menina tailerra
• Santamariamadalena tailerra

Programaren barruan honako ekitaldi hauek antolatu ditugu:

Maiatzaren 19an, 19:00tan, sortzaileen dokumental hauek eskainiko ditugu: Telmo Basterretxea-ren “La persona que más admiro” (Showing Film Adwards, 2016), Maite Caballero-ren “Cuéntame mas sobre tu trabajo” (Genis Rigol-ekin batera, Residencias Irudika, 2019), Sandra Cuesta-ren “Vecinos, bandurrias & güateques” (Larraitz Torres-ekin batera, 2009) eta Ane Muñoz-en “Basurdea” (2002)

Maiatzaren 21ean, 18:30etan, gazteei zuzendutako Rap tailerra eskainiko dugu Andoni Olaetxea-k (Pelax taldea) gidatuta.

Maiatzaren 28an, 18etan, Hondarribiko Alde zaharrean dauden artelan obrak ezagutzeko bisita gidatua.

* Izena ematea gomendagarria da