Erakusketak antolatu eta koordinatzen ditugunontzat, erakusketa ziklo bat, bizitzan bezalaxe, emozioz betetako zikloa izan ohi da. Erakusketa bakoitza, bizitza bakoitza bezala, ezberdina da. Pertsona ezberdinak inplikatzen ditu, helburu anitzak jarraitzen ditu, baina besteekin konpartituz, bapatekotasuna aintzat hartuz, puntu dramatikoak landuz, sorpresak, sentimenduak eta pentsamenduak sortzen ditu bere baitan. Prestatu, zaindu, eta amaitzean, erakusketa jaso eta dolua ere egiten dugu tokatzen denean.

Kanpotik ikusita ziklo edo prozesu mekaniko sinplea dela irudi lezake. Eta egia da, jendartean zabaldua dagoen mezua ere bada, erakusketak bigarren mailakoak edo gauza txikiak bezala hartzen baitira orohar, espazio bat norberaren arabera dekoratzea balitz bezala, konplikazio askorik gabeko lan sinplea. Baina ez, hau ez da horrelako ziklo bat, erakusketa bat prozesu konplexua da. Agian ez da izango bizitza bera bezain konplexua…. Baina bai, badu bere konplexutasuna inongo zalantzarik gabe.

Erakusketak zertarako diren pentsatzen badugu… Zein da erakusketaren helburua? Zertarako hainbeste esfortzu efimeroa baldin bada? Nik oso garbi daukat. Erakusketa bat espazio-denboran ematen den burbuila bat da. Eremu horretan , publikoak erakusketari aurre egingo dio AUKERA bat bailitzan. Eremu magiko honetatik ikusiko du jendeak lehen aldiz (edo hainbat aldiz) arte lan bat, argazki bat, objektu bat eta gozatu, aztertu eta baloratu egingo du gainera; eta batez ere, eremu hau izango da gure jakintza mezu berrien bidez kontrajarriko duen espazioa, mezu jakin horiek dira xehetu eta hainbat buelta eman ostean “norbaitek” mimo handiz jarri dituenak.

Erakusketaren bisitak ez du beti utziko aztarna bat gure barruan, batzuetan espero ez genuena izango da, arreta handirik jarri gabe pasako da oharkabean gure bizitzatik. Baina gerta liteke, erakusketa gure bihotzetaraino ere iristea, eta betirako gordeko dugun esperientzia izatea, momentu horretan zein gustura egon ginen gogoratzeko gakoa izatea, berriz itzultzeko gogoa piztea, behin eta berriz itzultzea ere bai. Eta gainera, ezin itzuli izateak are baliotsuagoa bihurtuko du esperientzia hori.

Erakusketa batean sartzen garenean, itxoiteko emozioarekin egin behar dugun esperientzia gisa sentitu behar dugu, ezezagunarekiko dugun ezjakintasun eta ziurgabetasun puntua aintzat hartuz edo baita ezagutu eta pentsatzen genuena ikusteko eta gozatzeko ziurtasunarekin ere. Azken finean, esperientzia hau, opari bat da, opari  oso berezi bat.  

Larraitz Arretxea

Kutxa Fundazioaren Kubo eta Artegunea aretoetako erakusketen koordinatzailea

Una exposición, para quienes las organizamos y coordinamos, es un ciclo, como en la vida, lleno de emociones. Cada exposición, como cada vida, es distinta. Implica a personas distintas, persigue un objetivo diverso, pero compartido con otros, hay imprevistos, giros dramáticos, sorpresas, sentimientos y pensamientos. La preparamos, la cuidamos, y cuando acaba, hacemos el duelo al verla desaparecer en poco tiempo ante nuestros ojos.

Desde fuera puede parecer un proceso mecánico y hasta simple. De hecho, mucha gente lo ve como algo menor, como si fuera decorar un espacio casi al gusto de una, sin mayores complicaciones. Pero resulta que no, que una exposición es un proceso complejo. No tanto como la vida… claro; pero lo es.

Podríamos preguntarnos para qué sirven las exposiciones. ¿Cuál es su fin? ¿Para qué tanto esfuerzo si son efímeras? Lo tengo claro. Una exposición es una burbuja en el espacio-tiempo. Es un territorio en el que, como público, nos enfrentamos a una OPORTUNIDAD. Es el entorno mágico en el que miramos por primera vez (o no) una obra de arte, una fotografía, un objeto y lo disfrutamos, lo analizamos, lo valoramos; pero sobre todo es un espacio en el que confrontamos nuestro conocimiento con nuevos mensajes que alguien ha elaborado cuidadosamente para nosotros/as.

La visita no siempre nos deja huella. A veces nos defrauda. Pero cuando realmente una exposición nos toca el corazón, la recordamos para siempre como aquel lugar donde nos sentimos bien, al que nos gustaría volver una y otra vez. Y el hecho de que no se pueda hace toda vía más valiosa la experiencia. 

Tenemos que entrar en la exposición con la emoción de la espera, de la incertidumbre ante lo desconocido, o de la certeza de saber que veremos lo que ansiábamos ver desde hace tiempo. Porque es un regalo.

Larraitz Arretxea

Coordinadora de las exposiciones de Kutxa Fundazioa en las salas Kubo y Artegunea

Azken hilabeteotan SOS Arrazakeriarekin lan egiteko aukera izan dugu. Modu apalean, haien erakusketa bat zaintzen. Ia ia aldi berean, Donostian zehar joan etorrian, elkarte honek autobus geltokiaren galerian paratu erakusketarekin egin dugu topo egunero. Hotzikarak harrapatuta. Europarako bidean Mediterraneoan itota, banan bana. 35.000tik gora lagun. Euria bezain naturaltzat jotzen dugu jada. Jendea itotzen uztea gauza naturala; laster, propio hondoratzea txalotuko dugu. Dena da naturala.

SOS Arrazakeriako lagunei erakusketaren dossierra eskatu eta hemen duzue. Tolosaren eta Pasaiaren biztanleria batuta adina pertsona. 

Argazkiaren iturria: https://gipuzkoasolidarioa.wordpress.com/2019/06/29/giza-eskubideen-agonia-sos-arrazakeriaren-erakusketa-ikustera-gera-zaitez-egiako-pasabidetik-zoazela/

Virginia Gil Cousoren “SOLEDADES – BAKARDADEAK” erakusketa ibiltarian 1992 urteaz geroztik Europako hiri ezberdinetan (Londres, Berlin, Bilbo, Madril edo Split) egindako argazkiak biltzen dira. Gizartetik baztertuta dauden pertsonen bizitza, emakumeena bereziki, erakusten diguten argazkiak dira: eskaleak, etorkin ilegalak, prostitutak edo gerrako biktimak.

Erakusketak baztertuta egoteak dakarren pobrezia absolutuan jartzen du arreta eta Europako hiri handietan pertsona hauek bizi duten bakardadea erakusten digu.

Virginia beraren hitzetan: “Europako baztertuen pobrezia eta bakardadearen erretratua egiten saiatzen naiz. Etorkin ilegalak, eskaleak… mamuak bezala, gainerakoen itzalean bizi diren izakiak. Pertsona ikusezinak iruditzen zaizkit ikusten ditudanean, bere ikusezintasunetik atera nahi ditudan sistemaren itzal ilunak. Hortarako formatu handian erreproduzitzen ditut. Bakardadea eta desberdinkeria irudikatu nahi ditut. Atsekabea, pobrezia, ezkutatutako depresioa, barne sufrimendua… “.

“SOLEDADES – BAKARDADEAK” material iraunkor baten gainean (lona) inprimatutako formatu handiko argazkiek osatzen duten instalazioa da. Lonak dimentsio handietan lan egitea posible egiteaz gain, argazkiak kalera edo Ciriza Etxea bezalako lekuetara ateratzearen lana erraztu egiten du. “Formatu erraldoia erretratatzen ditudan pertsonak ikusezintasunetik ateratzeko modu bakarra iruditzen zait. Lonak plastifikatuak daudenez ura eta haizea jasaten dute eta horrek erakusketa hirietako aire zabalean jartzea posible egiten du”.

Ciriza Etxean egindako muntaiarako gainera, Virginiak bideo bat egin du. Trintxerpeko auzotarrei kalean egindako elkarrizketa batzuk azaltzen dira eta bakardadearen esanahiari buruz nola hausnartzen duten ikus dezakegu bertan. Bideo hau etengabe piztuta dago eta ikusleak aukera dauka gogoetak pantaila aurrean entzuteko edo argazkien inguruan paseatzen duen bitartean haiek entzuteko.

Maite Caballero

Haizea Barcenillak komisariatutako erakusketa hau, letra larriz idatzitako Historiaren eraiketaren erreflexiora gonbidapen zuzena da. 13 artisten lanen bitartez, Barcenillak, gertaera historikoak, kasu honetan, Donostiako 1813ko setioa, abordatzeko orduan agertzen den konplexutasuna azaldu nahi digu.

Iragana eta oraina balioztatzeko garaian, denok dugu oinarri kultural bat, momentu jakin bat, bizipen batzuk eta printzipio batzuk. Horregatik, Historia irakurri eta interpretatzeko orduan jokoan dagoen subjektibitateaz konturatzeak, honen eraikitze prozesura sarbidea zabaltzen digu.

Erakusketaren izenburuak “gainezka egiten duen historiaren ikusmolde zehaztugabe hau, beren artean konparaezinak baina koexistenteak eta iraganaren moldatzaileak diren istorio andana biltzen du” ideiari erreferentzia egiten dio. Kontzeptu hori hartuz, Haizea Barcenillak, hamahiru artisten artelanak bateratzen ditu, zeinetatik lauk, erakusketa honetarako propio egindako lanak erakusten dituzten.

Arrate Rodriguez eta Laura Míguez