luGORRI

Uda garaian hondartzara joateko ohitura dugu. Eguzki izpi beroek gure azal eta muskuluak epel ditzaten edota berotik ihes itsasoko uretan preskatzeko desioz gerturatzen gara kostaldera. Itzurun hondartza ikusgarria, Santiagoko hareatza zabala eta Algorri harralde lasaia; Zumaiak aukera paregabeak eskaintzen ditu itsasertzaz gozatzeko. Hondartzara eguzkia hartzera eta bainatzera joate hau, ordea, usadio nahiko berria da. Gure…

Aurten 100 urte betetzen dira Ignacio Zuloaga margolari eibartarrak Santiago etxea eraiki zuela. Estilo erregionalista duen etxearen diseinua Pedro Guimón arkitekto ondarrutarrarena da. Hau XX. mendearen lehen erdiko arkitekto esanguratsua izan zen eta Bizkaia eta Gipuzkoan etxe partikular eta txalet ugari egin zituen. Begoñako batzokia, Artxandako kasinoa, Ondarroako Marinelen Kofradia eta Bilboko Bankuaren eraikin nagusia…

Itzurun hondartzaren gainean, amildegia oinetan duela itsasora begiratzen duen eraikin txiki hau oso maitatua da Zumaiarren artean. Paraje berezian kokatua, txoko berezia du, baita ere, herritarren bihotzetan. Azken hilabete hauetan, ordea, San Telmo baselizaren izenak udalerriaren mugak gainditu ditu eta ospetxu egin da. “Ocho Apellidos Vascos” izeneko pelikularen sekuentzia bat bertan grabatu zenetik, Espainiako txoko…

Zumaia Urola eta Narrondo ibaiek bat egin eta itsasoratzen diren tokian kokatutako herria da. Kokagune honek bere historia baldintzatu du itsasora begira bizi izan den herri bilakatuz. Portu garrantzitsua izateaz gain, ontziola garrantzitsuen kokagune ere izan da herri hau. Gaur egun oraindik itsasoarekin lotura estua duela ezin uka. Hala ere, itsasadarreko trafikoa asko aldatu da…

Asteasuko Andazarrate gainan zeuden burni eta igeltso meategietatik (San Miguel, Alerta Está, San Carlos, San Leopoldo, Ave Maria,…) Zarautzeko Moillarri ingurura minerala garraiatzeko eta untziratzeko aireko kable sistema osoa eraiki zen duela 100 urte baino gehixeago. Askok dute honen berri, Asteasu eta Zarautzen bereziki. XX.mende hasiera zen eta meatzetako materialak itsasoko untzietara sartzeko modurik egokiena…

Aski ezaguna da Getaria munduari bira ematen lehena izan zen itsasgizonaren sorterria dela. Juan Sebastian Elkano zenaren presentzia etengabea da Gipuzkoako kostaldeko herri honetan. Elkano izeneko kale, jatetxe eta arrantzale-kofradia; pertsonaiaren bi estatua eta monumentua; bere jaiotetxea non zegoen adierazten duen plaka… Baina bada lau urtetik behin errepikatzen den eta munduaren lehen zirkumnabigazioarekin lotura duen…

Hau da ene ondasun guztia Daitort. Ez dut liburua amaitu. Hasi baino ez. Baina aurrera atzera ibili dut. Ta, nola esan? Zirraragarria. Urduritasuna. Daitort. Lotsa ere badut, une batez poza ere sentitu dudalako. Poza espetxean idatzitako liburu batean aipatua izanagatik? Zer egingo diogu ba. Nire alde esan behar dut: Dut, Laboa, Gantzarain, Anestesia, Kuraia, No…

Erronka ez zen makala. Gure kostaldeko herri bisitatuenetariko bat hartu eta turismoaren inguruan dituzten kexak aztertu. Hori egiteko, noski, laguntza beharko. CICtourGUNE bidelagun. Hausnarketa ez da makala izan. Arrakastatsua ematen duen eredua ahula ez ote den galdetzeraino. Arrakasta ezin da zenbakiekin parekatu, bisita kopuru altuekin, hain zuzen ere. Bisitariak ez baditugu lurralde garapeneko zati bihurtzen,…

Herrian zehar paseatzeak ustekabeak ematen ditu. Txio sortari hasiera eman dion argazkia lekuko. Harri horiek buruan, Luzuriagako langileei buruzko liburua gogoan. Orduan idatzitakoa eta liburu bera errekuperatzea otu zaigu. Honatx. Der Bilbao-Song idatzi eta urte batzuetara, Bertold Brechtek Langile baten galderak liburu baten aurrean (Fragen eines lesenden Arbeiters) 1930eko hamarraldian idatzi zuenean ez zuen galdetu…

Villabona eta Zizurkil batzen dituen Zubimusu izeneko zubiak baditu 3 begi. Gaur egun bi bakarrik dira arku erdikoak, baina garai batean hiruak ziren horrelakoak. Harrizkoa, antzinakoa, oso garrantzitsua bi herrientzat, baita ingurukoentzat,… Tira, ongi xamar ezagutzen ditugu zubi horren ezaugarri eta berezitasunak. Bestalde, erantsi dezakegu askotxo izan direla jasan dituen kalte eta berrikuntzak. Hauetatik bat…

Iñigo Aranbarriren nobela berria da Apirila. Interesantea izateaz gain, liburua bikaina da. Bizia, gordina. Bukatu arte ezin askatu horietakoa. Idazleak zenbat gauza kontatu dituen pentsatzen uzten duen horietakoa. Historialariok egin ez duguna egin du Aranbarrik. Gure lana zertarako balio duen ere gogoratu digu. Ez da txikia 1766ko matxinoek narrazioan duten tartea. Izan ere, neoliberalismoaren gordintasuna…

Udalaren ekimenez hilero artxiboari buruzko berri bat argitaratzen da Artzape aldizkarian. Egindako lana errepasatzeko une aproposa dela pentsatzen dugu. Horretarako, Getariako alkate Nikanor Lertxundi elkarrizketatu dugu. Zergatik hileko artxiboaren berri bat? Gipuzkoako historian toki esanguratsua da Getaria. Hainbat pasarte garrantzitsu eman ziren gurean. Artxiboan baino, oso berri historiko dugu, hainbatetan erre egin zuten eta. Hutsune…

Alondegia dugu Zumaiako kulturaren ikurretako bat. Eraikin modernoa, adimentsua deitzen den horietakoa. Behar bada ohituraren poderioz toki arrunta irudituko zaigu jada. Nahiz eta azken solairuan dugun atalaia ohitura betikotzeko modukoa izan. Alondegia, berez, kultur etxe, liburutegi, bilgune, mediateka, lantoki, Oxford, erakusketa aretoa… dugu. Alondegia bat, baina, zer da? Izan ere, horrekin ere, izenarekin ere, ohitu…

“Idaztea eta marraztea, gaua eta eguna bezain desberdinak dira niretzat” Eta hau da erakusketa honetan barneratzean antzemango dugun lehena. Ezaguna dugun Mikel Lasa, hirorugeigarren hamarkadan Euskal olerkigintza berritu zuen humanista malenkoniatsua alde batera utziz, gure aurrean bizitasun eta alaitasunez beteriko Mikel Lasa margolaria azaltzen zaigu. Erretiratu ostean betidaniko amets bat burutu ahal izan du olerkariak,…

Asteasuko Udal Artxiboa berriz ere euskararekin lotua agertzen zaigu. Aurrekoan bezala, gure lankide Amagoia Piá-k bertan egindako lanei esker gure eskura jarri digu aurreko mendeetako euskal hitz, esaldi, paragrafo edo testuak jasotzen dituen dokumentua. Aurrekoan ez bezala, aurkezten duguna garaikideagoa da. 1925eko apirilaren 5eko udalbatzarrean onartu zen bando bat, hain zuzen ere. Bertan, bost neurri…

Artxiboetan ez da dokumentazio idatzia gordetzen soilik. Herriaren iragana erakusten diguten beste hainbat iturri ere badira. Horien artean azpimarragarrienetakoak, ezbairik gabe garaian garaiko krokis, mapa, planoak dira. Batzuetan gaur egungo egoera islatzen dute; beste hainbatetan, aldiz, gure begien aurrean dugu herriak beste izan zuen itxura erakusten digute. Edonola ere, bai kasu batek zein besteak, aurreko…

Duela hiru aste ireki zen Untzi Museoko aldibaterako erakusketa berria, Gipuzkoako itsasaldea artean deiturikoa. Bertan Gipuzkoako itsasaldeko paisaiaren eta portuen irudikapen grafiko eta piktorikoen bilduma zabala dago ikusgai, XVI. Mendeko irudietatik hasita gaur egungo adierazpenetaraino. Honetarako, Untzi Museoak 20 urtetan zehar egin duen ondare berreskurapena azaleratu egin da, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eta beste erakunde ezberdinen…