Alondegia dugu Zumaiako kulturaren ikurretako bat. Eraikin modernoa, adimentsua deitzen den horietakoa. Behar bada ohituraren poderioz toki arrunta irudituko zaigu jada. Nahiz eta azken solairuan dugun atalaia ohitura betikotzeko modukoa izan.

Alondegia, berez, kultur etxe, liburutegi, bilgune, mediateka, lantoki, Oxford, erakusketa aretoa… dugu.

Alondegia bat, baina, zer da?

Izan ere, horrekin ere, izenarekin ere, ohitu gara. Eta honetan izenak eta erabilerak jatorrizko funtzioa estali dute. Izenak, noski, arabiera du jatorria eta bere funtzioa biltegiarena zen. Zumaian biltegi honen funtzioa itsas lanakin lotu behar dugu. Biltegia eta hornidura udalaren ardura izanik, udaletxean zegoen jatorrizko alondegia.

Eraikin bikain hau, baina, XIX. mendearen amaieran eraiki zen. Bikaintasun honi esker, biltegia ez ezik eskola, maisu-maestren etxebizitza, telegrafo eta bestelako erabilerak atertu zituen hasieratik. Artean, udalak gelak alokatzeko eta, ondorioz, diru sarrerak lortzeko erabili zuen ere.

Kultur Etxearen kontzeptua berria, garaikidea, bada ere, jada 1892an udal liburutegia kokatu zen bertan.

Hortaz, kultura biltegiratzea eta hedatzea dugu ere biltegi berezi honen aleen artean. Eraiki eta 120 urte beranduago.

Azkenik ezin aipatu gabe utzi Sebastian Kamio arkitektoa.
XIX. mendearen bukaerako industria aroak aurrera egin ahala, Gipuzkoako herriek
behar berriak izan zituzten. Arkitekto ugari aritu zen herriz herrietako ekipamendu
berriak egiten. Ekipamendu deitzen diegu gaur: eskola, azoka, biltegi,
lantegi… gutxi ezagutzen ditugu arkitekto horiek. Gainera, hauek egindako
erakinak gutxiesteko joera dugu, ez baitziren ikusgarri. Ez bederen hiri
handietan egiten zirenen modukoak. Kamioren lanak Andoainen (alondegia,
eskolak) eta Pasaian (hiltegia) topatu ditugu guk.

David Zapirain