Bloga
Gezurra badirudi ere, bost urte pasa dira Moore-ren lan nagusia iruzkindu genuenetik. Horregatik, Traficantes de sueños argitaletxeak La Gran implosión: clase, imperio y crisis climática en el capitalismo zombi argitara eman behar zuela jakin bezain pronto ziztu bizian atera ginen bila. Aitortu beharrean gaude, halere, azalean Potosí ikustean, Moorek bere analisia kasu zehatz horretara ekarri…
Bloga
Donostian, 2024ko urriaren 28an Sustrai Colinak Elena Barrena Osorori egindako elkarrizketa. ¿De dónde te viene esa pasión por la historia? No se oye a muchos niños decir que quieran ser historiadores… Creo que, como todo, hay que situarlo en el contexto. Yo no sentí una vocación. Fue algo que fue llamándome la atención a lo…
Bloga
I No voy a ser muy original. Creo que coincidiré con buena parte de quienes nos formamos bajo el magisterio de Elena Barrena en afirmar que el mayor legado que recibimos fue el de incitarnos a comprender la historia como proceso. Y más concretamente como proceso de cambio, de transformación social, superando para ello, no…
Bloga
Elena Barrena Osoro (Eibar, 1953ko maiatzaren 27), historialaria eta irakaslea, Gipuzkoako lurralde historikoaren erdi aroko historia ikerketan jardun du bereziki. Deustuko Unibertsitatean doktoratu zen Gipuzkoaren sorrera historikoari buruzko tesiarekin. Artikulu hau idatzi eta amaitu dudan egunean, horrela deskribatzen du Wikipediak Elena Barrena Osoro1, deskribapen horretan bi erreferentzia eta bost esteka daude informazioa osatzen duten Wikipediako…
Bloga
Analisi politikoetatik landa eta, era berean, jada kostunbrista bihurtzen ari den filma nahiz komiki steampunk alboratuta ere, hainbat idazlek gure gizartearen dekadentziaren berri eman digute; literaturaren bidez, noski. Gizonezkoak dira aipatuko ditugunak, baina hau ez da hautu zientifikoa edo lagin zehatza. Alde batetik, harrigarria zaigu Schlink alemanaren Die Enkelinen eta Butler estatubatuarraren Little faithen arteko…
Artxiboak
1903. urtea kirol-ekitaldi handi baten lekuko izan zen: Paris-Madril automobil-proba. Gerora, ‘heriotzaren lasterketa’ edo ‘lasterketa odoltsua’ bezalako izenekin ezagutu dena, ondoren ikusiko ditugun arrazoiengatik, automobilismoaren historiako lasterketa basati eta arriskutsuenetako bat izan zen. Hasiera batean, maiatzaren 24tik 26ra bitartean egingo zen lasterketa hiru etapatan banatuta zegoen: Paris-Bordele, Bordele-Gasteiz eta Gasteiz-Madril. Zoritxarrez, lehen etapa baino ezin…
Bloga
Gipuzkoako kostaldea Erdi Aroan: Roger Howden eta Mediterraneoko kartografia Iago Irixoak kontatuta
Artxiboak
Miren Etxezarreta ekonomilari, intelektual eta ekintzaile gisa deskribatu dute Wikipedian, baina are gehiago ere deskriba liteke, bere artxiboa ikusi orduko. Mirenek berak bere bizitzan zehar sortu duen artxibo honetan bere idatziak, berak emandako hitzaldiak, bere pentsamendua biltzen duten liburuak eta bestelako materialak bildu dira. Ekonomia sozialaren inguruan hausnartzeko eta egungo gizartearen aje ugari ulertu ahal…
Bloga
La historia no acontece en el vacío. Los relatos con los que recreamos épocas y vidas pretéritas siempre las ubicamos en espacios y en tiempos, próximos o distantes. Lugares y fechas nos facilitan historiar tramas sobre dónde y cuándo articularon y construyeron su vida las personas que en el tiempo nos han precedido y a…
Bloga
Gipuzkoaren 1000. urteurrena eta Elena Barrenaren doktore-tesiaren defentsaren 35. urteurrena ospatze aldera, haren bibliografia laburki biltzea, ordenatzea eta komentatzea egokitu zait niri. Ez da nire lana, beraz, bere irudira pertsonalki hurbiltzea, aurreko lagunek egin duten bezala. Hala ere, hitz batzuk esateko beharra sentitzen dut, sarrera gisa bada ere. Alde batetik, adibide edo pasadizo pertsonal zehatzetan…
Bloga
SARRERA Artikulu hau Gipuzkoaren idatzizko lehen aipamenaren mila-urtea eta Elena Barrena historialari gipuzkoarraren doktore tesiaren urteurrena ospatzeko martxan jarri den ekimenaren parte da. “Iputza eta Gipuzkoa: Elena Barrenari gorazarre” izena duen proiektu honetan hirugarren artikulua dugu hau. Historia ikasi dugunok eta arlo horretan ikertzen ibili garenak, badakigu lurralde baten historia ezagutzeko iturri desberdinetara jo behar…
Artxiboak
Denok gogoratuko dugu Covid-19aren pandemiaren ondorioz ezarritako etxeratze-agindua. Gaztelaniaz “toque de queda” bezala ezagutua, etxeratze-agindua eguneko ordu zehatz batean jendeari kalean ibiltzeari debekua jartzea da. Gaurko aktaren gaia ikusita, ezinezkoa da gazteak jomugan jarri zituen egoera horretan ez pentsatzea. 1912ko urtarrilaren 14ra egingo dugu atzera. Egun hartako Orendaingo Udaleko osoko bilkuran landu ziren gaien artean,…
Artxiboak
XX. mendea, abangoardiaren mendea bezala ezagutua, egutegi gregorianoko II. milurtekoko azken mendea izan zen. 1901eko urtarrilaren 1ean hasi zen eta 2002ko abenduaren 31n bukatu. Nola eman zioten ongietorria XX. mendeari Orendainen? Honen erantzuna 1901eko urtarrilaren lehenaren Osoko Bilkuraren aktan irakurri dezakegu: “Acto continuo manifestó el presidente que como principio del siglo XX se debía de…
Artxiboak
Artxiboetan ez dira idatzizko testuak bakarrik gordetzen. Bertako apaletan, herriaren bilakaera historikoaren lekuko diren funts oso bitxiak gordetzen dira. Hortaz, gaurkoan Amasa-Villabonako Udal Artxiboan gordetzen diren funts berezien inguruan hitz egingo dugu. Funts nabarmenenarekin hasiko gara, fototekarekin. Aurreko artikulu batean aipatu genuen bezala, Villabonako Udaleko argazki-funtsa ez da oso aberatsa. Hala ere, badaude argazki berezi…
Artxiboak
1894 urteko 57 zenbakidun Gipuzkoako Aldizkari Ofizialaren bidez, Orendaingo Udaleko idazkari-lanpostua hutsik zegoela iragarri zen, baina postu horrek berekin beste bi kargu izango zituen: sakristauarena eta organo-jolearena. Lan eskaintza berezia, zalantzarik gabe. Osoko Bilkurako akta liburuetan arakatuz, 1894ko azaroaren 4ko Osoko Bilkuran lanpostua betetzeko deialdia iragartzea adosten dela irakurtzen dugu. Bilkurako aktan ikus dezakegun bezala,…
Artxiboak
Urte gehiegi daramatzagu udalen kontestuen barruan euskararen erabileraren eztabaida luzean. Azken urteetan eztabaida hori amaituta zegoela uste bagenuen ere, beti dago zerbait berriro bizten duena. Sobera jakina da historian zehar udal dokumentazioaren gehiengoa gaztelaniaz aurkitzen dela eta udal osoko bilkuretako aktak ez dira salbuespena. Hala ere, gure udaletxeetan euskararen erabilera etengabekoa izan denaren aztarnak ikus…
Artxiboak
“Marca la x a favor de la Iglesia” entzutean askori belarri batetik sartu eta bestetik irtetzeen zaigu baina XIX. mendean kontuak beste garrantzi bat zuen. Elizari ordaindu beharreko tributua kristau onen eginbeharretako bat zen, baina, ez hori bakarrik, zer eta nola ordainduk ere eztabaidak sortzen baitzituen. 1869 urtean Hondarribian ospatutako Gipuzkoako Batzar Nagusiak hamarrena kendu…
Artxiboak
Akten hustuketa idatzita dagoena irakurtzea eta bertan jartzen duenaren laburpena egitea dela laburbildu daiteke. Askotan zailena irakurtzeko ahalmena izatea dela pentsatzen da baina kasu askotan garrantzitsuagoa da testuingurua ondo ulertzea hustuketa zuzena egiteko. Agian, horrela esanda ez da ulertzen, horregatik adibideak jartzea esandakoa frogatzeko modurik egokiena litzateke. Baliarraineko Udal Artxiboa. Signatura: 0003-1_020 “ El examen…
Artxiboak
Egun kaleetan errotulazioak ikustean bizi guztian bertan daudela pentsatu dezakegu, baina, ba ahal dakigu noiz hasi ginen kaleak eta etxeak zenbakiz jazten? Estatu mailan bezala, Baliarrainen ere kaleetako errotulazioak XIX. mendeko kontuak dira. 1887ko apirilaren 3ko osoko bilkuran 1877ko urtarrilaren 12ko Errege Agindua betez Udalak etxeen eta kaleen zenbakiak batzen zituen zerrenda bat eratu zuen.…
Bloga
“No son necesarias grandes conmemoraciones para desplazarse por unos momentos de las ocupaciones habituales que nos envuelven día a día, que nos encaran en dirección hacia el mañana, y dedicarnos a reconocer la trayectoria pasada, la que también día a día ha ido configurando nuestro presente. A nadie se le ocurriría pensar en sujetos, individuales…