Caracasko Errege Konpainia Gipuzkoarra probintziak historian zehar eman duen erakunde gorenetakoa izan da. Elkargo komertzial klasikoak baino beranduago osatzen bada ere, urte askoz etekin ekonomiko asko sortu zuen bere inbertsoreentzat. Sortzaileen artean, Gipuzkoako eta Nafarroa atlantikoaren ohiko abizen patrizioak topatuko ditugu.

Hauek, epaitegian zigortutako presoak eskifaia osatzeko aprobetxatzen saiatu ziren, gastua murrizteko eta gizartea disziplinatzeko. Ez dirudi ideia oso ona, eskifaia honen zeregin nagusia gerra baitzen: hala kontrabandisten aurkako gerra nola Elkargoaren produkzioa armaz babestea.

Dena den, Herbeheretako kontrabandoaz ari ziren, ez gipuzkoarrenaz. Elkargoaren ontzietan deklaratu gabeko kakao zama horren handia zenez, batzuetan nabigagarritasun bera ere kolokan jartzen zuen.

“Gipuzkoarra”ri buruz gehien eta hobekien idatzi duena Ramon Aizpurua da. Bere testuen artean, Pasaiako ikuspuntutik idatzitako hau dugu.

Lan horren helburuen artean dugu ekonomia kolonial monopolistak jende xumea erakarri eta xurgatu nola egiten duen ikertzea. Izan ere, Konpainiaren arrakasta erabatekoa izan zen. Arrantza erabat baztertu arte. Bai eta erregearen armadan zerbitzua ez ematea deliberatu arte.

Bestalde, arestian aurreratu bezala, hala akziodunek osatu enpresa honek nola bere adarra den Habanakoa ala ondorengoa izango den Filipinetakoak ere, gure herria kapitalozenoan bete-betean sartzen du: esklabutzarekin lotzen gaitu; ekosistemen eraldaketarekin; mundu mailako merkataritzarekin; kapitala metatzea helburu bakarra duen sistema produktiboarekin; banketxeen sorrerarekin; kriollismoa eta klasismoa…

Gure ustez oso arreta txikia bereganatu duen Habanakoari buruz bi kontu: Comercio de La Habana eta Real Compañía de La Habana

Era berean, orduko nazioarteko gatazkak hobeto ulertzen laguntzen du Gipuzkoarrak: 7 urtetako gerra, Ameriketako independentziak.. edo Blas de Lezo eta enparauen jokabideak zein misioen helburuak hari historikoan sartzeko, hari errealean sartzeko.

Gaitzerdi, bai eta txokolatearekin uztartzeko ere! Horren kontsumo partikularra zabalduta zegoen badian, baina ez zuen komertzio minorista errotu, Baionan edo Lohitzunen gertatu bezala.

Azkenik, Europako elkargo komertzialei buruzko bibliografia asko berritu da azken urteotan, batez ere Europatik kanpo eta oso bestelako ikuspuntu metodologikoen gainean eraikita. Esaterako:

The Corporation as a Protagonist in Global History, c. 1550-1750. Edited by William A. Pettigrew and David Veevers

Merchants, Companies and Trade: Europe and Asia in the Early Modern Era. Edited by Sushil Chaudhury, Michel Morineau. Cambridge University Press. 1999. (Studies in Modern Capitalism).

Erlazionatutako artikulua etzi.pm atarian
Irudiaren jatorria: Agronline