Uda
garaian hondartzara joateko ohitura dugu. Eguzki izpi beroek gure azal
eta muskuluak epel ditzaten edota berotik ihes itsasoko uretan
preskatzeko desioz gerturatzen gara kostaldera. Itzurun hondartza
ikusgarria, Santiagoko hareatza zabala eta Algorri harralde lasaia;
Zumaiak aukera paregabeak eskaintzen ditu itsasertzaz gozatzeko.
Datorren irailaren 18tik 21era Atlantikaldia, Atlantikoko herrien musika eta kultura jaialdia, ospatuko da Oreretan. Honekin Oreretak itsasoarekin iraganean izan zuen lotura berreskuratu nahi du Udalak.
Aurten
100 urte betetzen dira Ignacio Zuloaga margolari eibartarrak Santiago
etxea eraiki zuela. Estilo erregionalista duen etxearen diseinua Pedro
Guimón arkitekto ondarrutarrarena da. Hau XX. mendearen lehen erdiko
arkitekto esanguratsua izan zen eta Bizkaia eta Gipuzkoan etxe
partikular eta txalet ugari egin zituen.
Zumaia
Urola eta Narrondo ibaiek bat egin eta itsasoratzen diren tokian
kokatutako herria da. Kokagune honek bere historia baldintzatu du
itsasora begira bizi izan den herri bilakatuz. Portu garrantzitsua
izateaz gain, ontziola garrantzitsuen kokagune ere izan da herri hau.
Gaur egun oraindik itsasoarekin lotura estua duela ezin uka.
Itzurun
hondartzaren gainean, amildegia oinetan duela itsasora begiratzen duen
eraikin txiki hau oso maitatua da Zumaiarren artean. Paraje berezian
kokatua, txoko berezia du, baita ere, herritarren bihotzetan. Azken
hilabete hauetan, ordea, San Telmo baselizaren izenak udalerriaren mugak
gainditu ditu eta ospetxu egin da.
Asteasuko Andazarrate gainan zeuden burni eta igeltso meategietatik (San Miguel, Alerta Está, San Carlos, San Leopoldo, Ave Maria,...) Zarautzeko Moillarri ingurura minerala garraiatzeko eta untziratzeko aireko kable sistema osoa eraiki zen duela 100 urte baino gehixeago. Askok dute honen berri, Asteasu eta Zarautzen bereziki.
Aski ezaguna da Getaria munduari bira ematen
lehena izan zen itsasgizonaren sorterria dela. Juan Sebastian Elkano zenaren
presentzia etengabea da Gipuzkoako kostaldeko herri honetan.
2002an, Newporteko antzoki berriaren eraikuntza lanetan ari zirela, egur aztarna batzuk agertu ziren. Modu honetan, eta larrialdiko indusketak egin artean, lanak gelditu egin ziren. Indusketek izugarrizko emaitza ekarri zuten, izan ere 2.000 ohol baino gehiago eta 300 objektu inguru aurkitu ziren, ia guztiak XV. mende erdialdeko ontzi bati zegozkionak.
