Parte hartzea artxiboan

Badira bost urte Udal Artxiboko dokumentazioa oinarri hartuta herriaren inguruko berri bat idazten hasi ginela. Orain arte aukeratutako gaiak ugariak eta oso desberdinak izan dira. Baina denek izan dute helburu berdina: herritarren artean artxiboan dauden altxorrak eta bitxiak zabaltzea, hauek ere bereak bezala ulertu eta sentitu ditzaten. Lan honetan lagun izan ditugu Asteasuko Udala eta Aiurri aldizkaria. Bieri, nola ez, gure eskerrik beroenak.

Noski, berri edo artikulu guztiek izan duten harrera ez da berdina izan. Gehienek, interesa sortu dute irakurleen artean. Batzuek hainbat ikerlari edo ikusbera ekarri ditu Artxibora bertara gehiago entzuteko jakinminez: Argentinatik arbasoen bila, Bandoa euskaraz,... Beste batzuek eskualdetik kanpo ere oihartzuna izan dute: emakume bertsolariak, Elizmendiko Guillermo Eizagirreren garbilekua,... Gutxi izan dira inongo erantzunik gabe geratu direnak.

Azken hauen artean zegoen duela lau urte Concepción Esnaolari buruz idatzi genuen artikulua. Bertan esaten genuen bezala 1937 urte amaieran emakume honek udal administrari eta telefono zaindari karguak eskatu zituen, Osoko Bilkuran bere gaitasunak zalantzan jarri zituelarik. Zalantzan jarri bai, baina kargua eman ere eta honela bilakatu zen aintzindari. Artikuluaren amaieran diogun bezala, urte askotan zehar bete zuen lana txukun eta zuzen (1953 urtean oraindik ere soldata ordaintzeko erabakiak daude akta liburuetan). Baina bertan adierazten dugu, baita ere, bere bizitzari buruz ezer ez dakigula.

Azkenean, emakume honi buruz Gillermo Etxeberriaren eskutik heldu zaizkigu hainbat argibide. Concepción Esnaola eta bere ahizpa Florencia Asteasuko Udal Idazkaria izandako Dario Esnaolaren alabak ziren. Muño Handi baserrian bizi ziren arren Ikaztegietakoak ziren sortzez. 1935 urtean zendu zen Dario. Alabak bertan bizitzen jarraitu zuten. Florentxi maistra zen Muño Handi baserri azpiko gela batean. Azken honek ere, emango du aurrerago artikulu txiki bat idazteko.

Eta hau da azken finean blog honetan argitaratzen ditugun berriekin lortu nahi duguna. Herritarren partehartzeari esker herriko kultura, jakituria, historia,... elikatu eta balioan jartzea. Irakurleen elkarlanari esker, Udal Artxiboan gorde ez den informazioa ere denon zati izan dadila.

Amagoia Piá